IJsberen enzo!!

Er zijn een aantal vragen gesteld op de weblog en die gaan we dan maar gelijk beantwoord.

Of het voormalige Nederlandse walvisstation Smeerenburg nog bestaat? Wat is bestaan… De foto van Angeline bij de kookpotten voor de walvisblubber is bij Smeerenburg genomen. Dus ja, er is nog wel iets zichtbaar van de plek, maar veel is het niet. Wat wil je ook na 400 jaar. Geen idee of Smeerenburg verwijst naar één van de toepassingen van olie (smeren) of naar de viezigheid die het verwerken van walvissen met zich mee bracht…..

Dat 24 uur licht blijft ons en ook jullie intrigeren…. De vogels en rendieren lijken gewoon 24 uur lang door te gaan. Om 3 uur ’s nachts grazen de rendieren middenin Longyearbyen en vanaf de vogelrots nabij ons hotel in Piramiden (zie de volgende blog) klinkt de hele nacht lawaai. Maar…. ook de mensen hebben hier een ander slaappatroon dan wij. In de zomer slapen ze heel weinig en genieten van de zon die ook ’s nachts schijnt. Maar in de pikdonkere winter slapen ze wel 12 uur per nacht! De eigenaresse van de B&B vertelt dat het wel een paar jaar heeft geduurd voordat ze de weinige uurtjes slaap in de zomer vol kon houden. En nu ze wat ouder begint te worden (eind 50) krijgt ze er ook wat meer moeite mee. Het grappige is dat je hier bijvoorbeeld een kanotocht kunt boeken van half 9 ’s avonds tot half 1 ’s nachts. Tsja, de zon staat ’s nachts nog steeds vrij hoog aan de hemel en de temperatuur zakt ’s nachts niet in. Kortom, zowel mens als dier genieten van de middernachtzon!

Maar terug naar de trip! Na de rotsbeer en het opruimen van het afval op het noordwestelijke puntje van Spitsbergen kiest de Ortelius het ruime sop! Ruime sop? Is er dan geen ijs? Jawel, maar het ijs is dit jaar uitzonderlijk vroeg verdwenen rond Spitsbergen en was op 31 mei al een paar honderd kilometers ten noorden van Spitsbergen (op ongeveer 82 graden NB). Gelukkig is er daarna een sterke noordelijke zeestroming op gang gekomen en hoeven we niet verder dan ruim 81 graden NB te varen. Als we het pakijs ’s ochtends vroeg invaren, staan we uiteraard buiten op het dek. Het is geen vast pakijs, maar het zijn allemaal schotsen, die als puzzelstukjes op de zee ronddrijven. Hoewel het mistig is en een beetje regent, is het een waanzinnig gaaf gevoel, gehoor en gezicht om hier doorheen te varen. Angeline vindt dit zelfs het hoogtepunt van de reis. Helaas houden ijsberen niet zo erg van de losse ijsschotsen omdat ze dan telkens moeten springen of korte stukjes moeten zwemmen. De kapitein moet dus op zoek naar dikker ijs in de vorm van ijsplaten en verlaat het ijs weer om meer naar het oosten te varen in de verwachting dat het ijs daar beter is voor die pluizige beertjes. Op de eerste dag in het ijs zien we wel een grote zeehond, een bearded seal, en uiteraard diverse vogeltjes!

Na een hele nacht varen gaan we de volgende ochtend weer het ijs in en deze keer lijkt het ijs beter geschikt voor ijsberen. We staan dus in alle vroegte weer op de uitkijk, maar het is snertweer. We zijn dus blij als het tijd is voor het ontbijt en we een goed excuus hebben om naar binnen te gaan. En juist dan, wordt er een ijsbeer ontdekt!! Bijna iedereen laat zijn eten staan en rent naar buiten toe. Er is verwarring waar de beer zit, maar uiteindelijk heeft iedereen goed zicht. Yes… een IJsbeer op het IJS! We varen verder door in noordoostelijke richting en belanden uiteindelijk op 81’22 NB. Tjonge, minder dan 9 breedtegraden verwijderd van de Noordpool!!!! We hebben de lunch nét achter de kiezen als via de intercom de melding komt van 2 (!!!) ijsberen. Wow!!!! We rennen het dek op en zien een volledig afgekloven karkas van een zeehond liggen. En bij dat karkas zitten……. 5 ivoormeeuwen! Wij zijn daar superblij mee omdat het één van de moeilijkste vogelsoorten is om te zien. Je vindt ze vaak bij een prooi van ijsberen omdat ze de restjes van het karkas afhalen. Maar waar zijn de ijsberen dan? Die liggen op een afstand van een paar honderd meter van elkaar uit te buiken van hun lunch. Het blijken er zelfs 3 te zijn!! Omdat het flink waait, liggen ze ieder aan de lijzijde van ijsschotsen en zijn redelijk te zien op een afstand van 200 meter ofzo. Ze liggen lui te wezen en draaien zich af en toe om. Maar ja, hoe lang buiken ze uit en wanneer worden ze weer actief? Dat antwoord komt pas 4 uur later als één van de beren op staat en rustig weg loopt. Hij gaat nog even kijken of er echt niets meer van het karkas te eten valt en loopt dan met tegenlicht de eindeloze witte vlakte in. Een heel gaaf gezicht!!!!! Wat niemand zich realiseert is dat we in die 4 uur zo’n wel 5 km zijn afgedreven naar het zuiden. De Ortelius lag tegen een ijsschots aan, zodat het leek of we stillagen, maar die ijsschots drijft dus met circa 1 km/uur naar het zuiden toe! Dat is ook de reden waarom een ijsbeer niet 2 dagen gaat liggen uitbuiken omdat ‘ie dan kilometers naar het zuiden is afgedreven en het nog maar de vraag is of ‘ie dan nog op het pakijs zit of op een afgebroken schots. Kortom, ze maken niet alleen veel kilometers (50-60 km per dag) om op zoek te gaan naar eten, maar ook om de ijsconditie in de gaten te houden. We krijgen trouwens nog meer respect voor de ijsberen dan we al hadden. En dat komt met name door de uitgestrektheid van het poollandschap. Hoe vindt je hier een partner, hoe vindt je eten, hoe overleef je de barre winter enzovoorts enzovoorts!

Aan het begin van de avond varen we met 5 ijsberen in de pocket terug naar het vaste land van Spitsbergen. We staan op de brug wat te kletsen met een gezin uit Sydney (waar we veel mee optrekken) en zien tot onze grote verrassing een zwemmende ijsbeer heel dicht bij de boot! Hij is op weg van het steeds groener wordende Spitsbergen naar het pakijs, een afstand van zo’n 60 km, in de hoop een zeehond te kunnen verschalken. Voor een ijsbeer een kleine afstand, want hoewel het er een beetje zielig uit ziet, heeft een ijsbeer geen enkele moeite om dagen achtereen te zwemmen en zal deze beer het pakijs wel gehaald hebben. Hij was al halverwege… Maar wat is de kans dat je op zo’n onmetelijke zee bijna een aanvaring hebt met een ijsbeer??? Super super klein en we hadden dus super super veel geluk!

Nou, we hebben al gletsjers gezien, wildleven gespot en stranden schoon gemaakt. Wat staat ons nog meer te wachten? Spitsbergen is kaal, er groeit niet veel en wat er groeit komt niet boven je schoenen uit. Maar toch heb je stukken die nóg kaler zijn dan andere. In het uiterste noorden van Spitsbergen maken we een landing in de Murchinsons fjord en wandelen onder begeleiding van de natuurgidsen (die uiteraard een geweer bij zich hebben ivm een mogelijke ontmoeting met een ijsbeer) een paar uur over een kaal, uitgestrekt landschap. Een echte poolwoestijn. We eindigen de wandeling bij een verlaten onderzoeksstation.

’s Middags staat één van de hoogtepunten op het programma: een bezoek aan de vogelrots Alkefjellet. Hier broeden zo’n 75.000 paar kortbekzeekoeten! De drieteenmeeuwen, grote burgemeesters en brandganzen vallen daardoor niet eens meer op. Met gids Christophe varen we in een zodiac zo’n 1,5 uur langs de rots en genieten van de enorme drukte op de rots, in de lucht en op het water ondanks de flinke golven. Gelukkig worden we niet ondergescheten (andere bootjes wel) en wordt niemand zeeziek (op ander bootje wel). Door de ruige zee is het nemen van écht mooie foto’s heel lastig, maar we genieten er niet minder om. We hadden in een grijs verleden op IJsland wel vogelrotsen gezien, maar dan vanaf het land. Om onder de vogelrots door te varen was toch wel een unieke ervaring!

Op 6 juli worden we via de intercom om kwart over 6 al gewekt. Voor Alex is dat niet nodig, want die stond om half 5 buiten al te genieten van de prachtige Liefdefjord met de Monacobreen gletsjer. Hij werd ff voor half 5 wakker, keek vanuit zijn bed uit de patrijspoort en de aantrekkingskracht van de gletsjer was groter dan de aantrekkingskracht van het bed. Zo gaat dat bij 24 uur daglicht!! Tsjonge zeg, dit is Utopia: een staalblauwe lucht, windstil, een aangename temperatuur en prachtige gletsjers!! Na een uurtje vaart de Ortelius weer verder en staat het ontbijt klaar. Het is echt een all-inclusive vakantie, want je hoeft je nergens zorgen over te maken. Het grote verschil met de trip van Alex naar South Georgia is dat de zee hier nagenoeg vlak is. Wel moet je hier echt goed zoeken naar het wildleven omdat de ijsberen hier de toppredator is en die ontbreken op het zuidelijk halfrond!

En ook deze dag zit weer vol met verrassingen. We wandelen ’s ochtends naar een gletsjer en maken ’s middags een korte cruise met de zodiac. Daarbij zien we zomaar een dwergvinvis op vrij korte afstand voorbij zwemmen! Gaaf hoor! Ook is het gaaf om de roze franjepoot (dat is een vogeltje…) in  broedkleed te zien zwemmen, terwijl ‘ie in Nederland alleen in de winter langs komt en dan saai grijs gekleurd is.

De tijd is voorbij gevlogen want we gaan al weer richting Longyearbyene! Maar niet voordat we op de terugweg proberen walrussen te vinden. Die rusten vaak op het zandstrand van Poolepynten en gelukkig zijn ze ook deze keer thuis. Er liggen zo’n 35 vatsige walruskerels op het strand om hun eten te verteren. Ze boeren eens wat, briesen door de neus, krabben hun buik, draaien zich eens om in het zand, geven elkaar een por en komen zo de dag door. We mogen ze op het strand tot circa 25 meter afstand benaderen en dat is hartstikke dichtbij. Voor Alex, die ook in het dolfinarium van Harderwijk een zwak heeft voor de walrussen daar, is dit hét hoogtepunt van de trip! Heerlijk om hier een half uurtje naar te mogen kijken. Als we na dit spektakel weer aan boord zijn wacht de volgende surprise: een blauwe vinvis! Het grootste (zoog-)dier dat op deze aardbol leeft en kan wel 25 meter lang worden. Het zijn in tegenstelling tot bultruggen geen entertainers, dus we zien telkens alleen maar de blowhole, een stuk rug en zijn kleine rugvin. Maar we kunnen wel goed de blauwe kleur zien, in tegenstelling tot veel andere soorten walvissen die veel donkerder zijn.

Verdorie zeg, de 9 dagen aan boord van de Ortelius zitten er al weer op en we varen rond middernacht in het zonnetje de haven van Longyearbyen in! Door de zodiac cruises, de wandelingen, de ijsberen, de walvissen, de lezingen, het heerlijke eten, de goede gidsen, de leuke mensen én 24 uur daglicht is de tijd waanzinnig snel gegaan! Dit was een supertrip met relatief goed weer (hoewel het in het pakijs frisjes was) en een nagenoeg vlakke zee. Dat laatste was niet verwacht, maar was wel handig. En ook het schip zelf beviel goed. De Plancius (waarmee Alex naar South Georgia is gevaren) is wat handiger ingedeeld en iedereen vindt dat schip veel beter. Maar ook de Ortelius vonden we prima, want vanaf de brug heb je een prachtig uitzicht!!

Onze vakantie is nog niet helemaal ten einde, want we gaan nog 2 dagen iets doen op Spitsbergen. Wat dat is? Tsja, over een paar dagen dan toch maar de laatste blog lezen…. ;-)

Liefs, A&A