Going Ape

Going Ape!

Na twee weekjes voelen we ons al helemaal ingeburgerd en hebben onze draai gevonden. Hoewel we nog steeds niet snappen hoe die Kameroenezen zo fris en schoon blijven. Wij zijn na 10 minuutjes lopen al bezweet, na 20 minuten zitten de eerste vlekken op de kleding en na een uur krijg je het gevoel dat je eigenlijk wat schoons aan moet trekken. Het is dan ook niet zo moeilijk blanken van afstand te herkennen (nee, niet aan de kleur, maar aan de geur en de kleding). Dat ligt niet alleen aan ons, ook de gemiddelde blanke bezoeker aan het Wildlife Center ziet er smerig uit, terwijl de Kameroenese dames in smetteloze, kleurrijke kleding gewoon op naaldhakjes over de keien en door de kuilen wandelen.

Maar goed, in de afgelopen twee weken hebben we het hele inwerkprogramma doorlopen en we mogen nu met alle apensoorten werken. Dat inwerken hangt heel erg af van de verzorger waar je mee samen werkt. In een vorig verslag hadden we het al gehad over dat pigeon-engels. Tel daarbij op dat een aantal verzorgers een franstalige achtergrond hebben (dus engels met de welbekende tongval praten) en daar bovenop gaat de communicatie hier sowieso kortaf (op een commando-achtige manier). Als je een emmer aan moet geven wordt er alleen "bucket" gemompeld. Moet je een kooi schoonspuiten dan wordt er "wet" gebromd, terwijl je "wait" hoort als je juist even moet wachten. De verzorger loopt dan zonder iets te zeggen weg, en jij kan dan niets anders doen, dan maar te wachten tot de verzorger weer terug komt. Het hoe, wat en waarom wordt achterwege gelaten. Het woord please komt niet in het woordenboek voor. Ach, met wat logisch nadenken en wat oefenen kunnen we nu de meeste "commando's" ontcijferen en hebben we hele leuke gesprekken met de verzorgers over de meest uiteenlopende onderwerpen.

Na het inwerken in de keuken, waar het voedsel voor de dieren wordt bereid, ga je eerst met de meerkatten en mangabeys werken. De meeste meerkatten zijn schatjes en doen geen vlieg kwaad. Je kunt dus zo bij ze in de kooi stappen om schoon te maken. De mangabeys zijn groter en minder vriendelijk en zij moeten eerst in een zijkooi (satellite genoemd), zodat jij de hoofdkooi schoon kan maken. Het eten geven is niet zo ingewikkeld: de bananen en ander fruit worden door de tralies in het verblijf gestoken of bovenop de kooien gegooid. Hoewel, iedereen die de gooikwaliteiten van Angeline kent, weet dat de meeste bananen rond de kooi liggen en er niets bovenop terecht komt...... Van een dag bij de meerkatten werken wordt je dus niet zo moe.

De volgende afdeling waar je kennis mee maakt zijn de bavianen, mandrillen en drillen. Deze apen leven in groepen in redelijk ruime perken die zijn afgezet met schrikdraad. Aan die perken zitten een aantal wat kleinere kooien waar de dieren ook gebruik van kunnen maken. Dit zijn de enige ruimten die schoongemaakt hoeven te worden. Je kunt de buitenverblijven zelf niet in omdat je dan hoognodig plastische chirurgie nodig zou hebben als je het gebit van een baviaan of (man-)dril ziet... Dat betekent dus veel water spuiten, vegen en vooral opletten dat de grijpgrage handjes niet plotseling door de tralies heen proberen "mee te helpen". Soms moeten de mannen in de groep even laten zien dat zij toch echt wel stoer zijn en gooien ze stenen. Gelukkig kunnen ze net zo goed mikken als Angeline, dus echt gevaarlijk is het niet. Het voeren bestaat uit drie maal daags zo'n 30 kg voer (bananen, aardappels, ananas, papaya, tomaat, avocado en een soort mini-courgette) over het hek gooien. Helaas moet dat voer wel in kruiwagens (die niet gemaakt zijn voor iemand van 1,80 m....) van de keuken naar de verblijven worden gereden, twee heuveltjes op. Dat wordt dus spierballen kweken!!! Tussendoor krijgen de dieren soms nog groenvoer en worden er pinda’s rondgestrooid om ze bezig te houden. Met name de groep drils (60 dieren) is echt gaaf om te zien.

De grootste smeerpoetsen zijn de chimpansees. 's Nachts worden zij hun nachtverblijven binnengehaald en het is onvoorstelbaar hoeveel troep een groep van 40 chimpansees in 1 nacht kan maken. We zullen jullie de (on)smakelijke details besparen wat er in 24 uur wordt geproduceerd, maar laarzen zijn geen overbodige luxe. Het meest grappige bij de chimpansees is dat zij je 's ochtends al van verre aan zien komen (die kruiwagen moet dan overigens drie heuveltjes op) en dat luidkeels laten horen. Het voer van de eerste voedering wordt vervolgens over het eiland verspreid. Daarna mogen de dieren het eiland op. Dat is overigens een heel ritueel. De groep is namelijk samengesteld uit dieren die hetzij in beslag zijn genomen, hetzij door mensen vrijwillig zijn afgestaan aan het opvangcentrum. Na een quarantaine periode wordt een dier vervolgens in de groep geïntroduceerd en moet zijn eigen plekje in de hiërarchie veroveren. Dat is voor de kleintjes best wel lastig, zij hebben immers geen mama die voor hen opkomt. Gelukkig neemt een aantal oudere vrouwtjes de rol van pleegmoeder op zich en ontfermen zich dan over zo'n kleintje, maar met name de pubers zien in zo'n kleintje altijd wel een gewillig slachtoffer. Dit speelt vooral met het naar buiten gaan. 's Nachts heeft de groep een aantal binnenverblijven tot hun beschikking. Maar er wordt maar één schuif naar buiten opengedaan. Alle dieren moeten zich dus in hetzelfde binnenverblijf verzamelen en dat is natuurlijk het moment om te gaan etteren. Zo zijn er elke ochtend weer dieren die lekker eigenwijs precies een ander verblijf in gaan dan wat de verzorgers willen. Ook zijn er van die pestkoppen die juist verhinderen dan een (meestal kleinere) chimpansee naar de juiste kooi kan gaan. Die dieren worden dan flink verbaal terecht gewezen door de verzorgers en meestal werkt dat. Tot nu toe heb ik (Angeline) één keer meegemaakt dat dit op een conflict uitdraaide tussen een verzorger en Carlos, één van de leidende mannetjes. Dat eindigde met een hele lading poep op de kleding van de verzorger (gelukkig stond Angeline net achter de verzorger), maar ook met de aftocht van Carlos. Dus om nu van winnaars te spreken..... Overigens, krijgen de chimpansees maar één kans om naar buiten te gaan. Willen dieren niet naar de juiste kooi, dan blijven ze binnen en slaan ze dus de ochtend- en middagvoedering over en krijgen pas aan het eind van de dag weer eten. Een uitzondering wordt gemaakt voor de kleintjes en ouderen die soms gewoon lekker even een dag alleen willen zijn zonder zich druk te hoeven maken over al die ingewikkelde chimpanseepolitiek. Tsja, chimpansee zijn is niet altijd leuk.

Werken bij de gorilla's is een stuk relaxter. Ook zij zien je al lang van te voren aankomen, omdat zij uitzicht op de keuken hebben. Geduldig zitten ze te wachten tot je het voer van de eerste maaltijd op het eiland hebt verspreid. Bij het naar buiten gaan wordt er een vaste volgorde aangehouden om ruzies te voorkomen. Ondanks dat ook deze groep is samengesteld uit wezen en verschoppelingen, functioneren ze als een echte groep. Afgelopen jaar zijn er (ondanks de pil) twee babies geboren, dus dat brengt een hoop leven in de brouwerij. Het is heel opvallend hoe rustig zij reageren op een nieuwe vrijwilliger. Natuurlijk hebben ze je al dagen rond zien lopen op het centrum, maar eigenlijk geven ze geen krimp als je de verzorgersgang van de binnenverblijven binnenloopt. Sterker nog, een aantal dieren komt direct naar de tralies om je eens even van top tot teen te bekijken. Met name als je schoon gaat maken, vinden ze dat zeer interessant. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de bezems, tuinslangen, trekkers en emmers die ze af kunnen pakken. Dus ook hier is het voortdurend bewust zijn van waar de grijpgrage vingers kunnen komen. Overigens proberen niet alle dieren voortdurend naar alles te grijpen, sommigen zijn ook echt geïnteresseerd in contact en wij nemen onze tijd om te leren wie je wel en wie je niet kunt vertrouwen. Het leukste van de verzorging van de gorilla's is de beker yoghurt die elk dier aan het eind van de dag krijgt. Die wordt gewoon uit de hand gegeven en als je dan oog in oog staat met een zilverrug zie je pas echt hoe groot ze zijn en wat voor kolenschoppen van handen ze hebben.

De laatste sectie waar je als vrijwilliger wordt ingewerkt is de quarantaine. Bij veel vrijwilligers is dit de meest populaire sectie. Niet vanwege de nieuwe, zieke of uit de groep gegooide dieren die hier zitten, maar ook vanwege de babydieren. Op dit moment is er 1 jonge mona-meerkat

die nog de fles krijgt, is er een jonge civetkat en de most populair kids on the block zijn drie jonge chimpansees. Deze zijn tussen één en twee jaar oud en zijn nog te klein om zich staande te houden in de grote groep. Vandaar dat zij een eigen verblijf hebben bij de quarantaine. De verzorging van hen bestaat niet alleen uit poep scheppen en schoonmaken. Je moet (lees: mag) verplicht spelen met de drie belhamels en op de foto's is te zien dat dat geen straf is. Ngambe, de grootste van het stel, is gek op Alex en wil telkens een robbertje vechten of een stukje hand in hand met hem lopen. Gelukkig hebben ze tot op heden geen interesse in de bril van Alex....Behalve dat het natuurlijk hartstikke gaaf is, moet je wel rekening houden met flink wat blauwe plekken, want chimpansees zijn gewoon een stelletje lompe boeren: ze zijn niet echt zachtzinnig en je wordt ongelooflijk smerig. Maar ach, dat zijn we al gewend.

Jullie kunnen je dus vast wel voorstellen, dat wij elke dag moe, maar voldaan naar huis gaan. Met name over de chimpansees en de gorilla’s vertellen we andere keer wel wat meer (groepssamenstelling, dieet, verzorging, verrijking, wie zijn de etterbakken e.d.)

Opvallende zaken deze week:

• Angeline heeft zomaar naar de voetbalwedstrijd Kameroen-Gabon (0-1) gekeken (in het kader van de Afrika-cup);
• Ter gelegenheid van de nieuwe vrijwilligers is er een Accra-party georganiseerd (feest ter verwelkoming van nieuwe familieleden). We kregen daar een visje te eten. Wij pulken het ‘vissenvlees’ tussen de graten uit en laten de kop en staart voor wat ze zijn. De locals eten bijna alles op en er ligt na 5 minuten alleen nog een ruggegraat op hun bordje. Alex is dan nog steeds bezig met de ontleding van de vis. Angeline is daar handiger in, onder andere dankzij de studie biologie....Oh ja, die vis eet je gewoon met je handen op, bestek krijg je niet....
• Dirty-dancing is in Kameroen uitgevonden. Alhoewel je niet hand-in-hand mag lopen of mag zoenen in het openbaar, zou Patrick Swayze rode koontjes krijgen als hij ziet hoe er hier gedanst wordt.
• Van klantvriendelijkheid hebben ze nog nooit gehoord. In een restaurant moet je heel nadrukkelijk vragen of je wat kunt bestellen, anders kun je wachten tot je een ons weegt;
• Het is ondenkbaar dat een Kameroenees met een vrouw trouwt die ouder is. Ze vinden ons dan ook maar vreemd: Angeline is ouder, we hebben geen kinderen en hoe betaal je in hemelsnaam 8 maanden vakantie......
• Polygamie is hier legaal en Alex heeft er inmiddels twee vrouwen bij (een Hollandse en een Deense);
• Westerse alleenstaande vrouwen zijn heel populair, worden niet met rust gelaten en het versieren gaat hééél direct: Do you want to come home with me of I want to marry you vragen ze gewoon op straat. En echt niet voor de lol, maar serieus. Ze hebben nog wel zoveel fatsoen dat ze het niet vragen aan getrouwde vrouwen;
• Wij hier stelselmatig rond de 35 jaar worden geschat. Wat een schatten zijn het toch ook......

Enne, bedankt voor de reacties. Het is altijd leuk iets van het thuisfront te horen. Ben je nieuwsgierig of heb je vragen stel ze dan gerust via de e-mail ([email protected]). We checken twee keer per week onze mailbox.

Groetjes, Alex en Angeline